Toen ik jaren geleden weer ergens in een diep dal beland was, besloot ik om de acht-weken-training Mindfulness Based Stress Reduction te volgen. In het kort bekend als ‘mindfulness’. Ik schreef me in bij een erkende organisatie en startte met veel enthousiasme aan de training. Het was een van die beslissingen die je neemt op een kruispunt. Zo’n beslissing waar je later op terug kijkt en denkt: dat was nu eens echt kiezen voor mezelf. Wat goed dat ik dat gedaan heb.
Mijn reis in de MBSR eindigde niet met de acht-weken-training. De begeleider waar ik de cursus had gevolgd organiseerde maandelijkse opvolgsessies. Die ging ik trouw volgen, omdat ik er veel uithaalde. Na die sessie bleven we wel eens napraten en kreeg ik van haar de tip om ‘Zelfcompassie’ van Kristin Neff te lezen. “Dat kan jij wel gebruiken,” had ze me toen gezegd. Gelijk had ze, want dit boek heeft me door een heel moeilijke periode heen geholpen.
De eerste keer dat ik het boek las, had ik het geleend uit de bibliotheek. Niet lang daarna schafte ik het me aan. Ik voelde meteen na de eerste lezing dat ik dit boek nog vaak zou herlezen. Intussen heb ik meerdere keren gelezen en herlezen. Mijn boek hangt vol met kleefbriefjes. Er is met verschillende kleuren in onderlijnd. Telkens ik het herlees, ontdek ik weer nieuwe dingen.
Mijn enthousiasme voor dit boek deel ik dus met plezier met jullie. Het is niet gewoon een ‘leestip’, het is een ‘must-read’!
Over Kristin Neff en ‘Zelfcompassie’
Kristin Neff promoveerde in 1997 aan de universiteit van California in Berkeley. Op dit moment werkt ze als onderzoekster aan de universiteit van Texas waar ze onderzoek doet naar de ontwikkeling van zelfcompassie. In Nederland werkt ze samen met Roos Vonk waardoor haar eigen website self-compassion.org in het Nederlands vertaald werd als zelfcompassie.nl. Op beide websites vind je meer over zelfcompassie en het onderzoek van Kristin Neff.
Kristin was reeds tijdens haar studies geïnteresseerd in het concept compassie, zoals het door de boeddhisten wordt onderwezen. Tijdens haar laatste jaar graduaat begon ze meditatie te praktiseren en begon ze aan haar onderzoek naar zelfcompassie wat binnen de boeddhistische leer een belangrijk concept is. Door de geboorte van haar zoon, die uiteindelijk een vorm van autisme bleek te hebben, werd ze voor de grote uitdaging gesteld om zelfcompassie te beoefenen en er de voordelen van te ontdekken.
Kristin heeft op basis van mindfulness een 8-weken-programma ontwikkelt waarbij zelfcompassie onderwezen wordt. Dit deed ze samen met haar collega Chris Germer en de Harvard Medical School. Het programma wordt Mindful Self-Compassion genoemd en onderwezen door haarzelf en haar collega.
‘Zelfcompassie’ is het resultaat van jarenlang onderzoek van Kristin naar zelfcompassie. Het bundelt echter niet alleen haar onderzoeksresultaten, maar ook de ervaringen die ze zelf gehad heeft met het beoefenen van zelfcompassie. Het leven van Kristin is namelijk, zoals bij zovelen van ons, ook niet over een leien dakje gelopen. Ze vertelt in haar boek hoe ze bij zelfcompassie terecht gekomen is en op welke manier het voor haar geholpen heeft. Doorheen het boek wisselt ze de wetenschappelijke inzichten die ze kreeg door haar onderzoek af met praktische oefeningen.
Wetenschappelijk onderbouwd
Het boek is onder verdeelt in verschillende delen en hoofdstukken. In het eerste deel vertelt ze een vrij persoonlijk verhaal en wat zelfcompassie haar gebracht heeft. Daarna stapt ze over op de resultaten van haar onderzoek. Vanaf het tweede deel tot het vierde deel is het onderzoek de kern van haar verhaal.
In het tweede deel licht ze de drie onderdelen van zelfcompassie verder uit:
- Self-kindness: de zachte vriendelijkheid voor jezelf zoals je begrijpend zou zijn voor je beste vriend;
- Common humanity: de dingen des levens zien als onderdeel van het mens-zijn en op die manier je ook verbonden voelen met anderen;
- Mindfulness: het accepteren van gevoelens, gedachten en gebeurtenissen zonder je er daardoor te laten meeslepen.
Deel drie gaat dieper in op de voordelen van zelfcompassie. Waarom zou je ophouden met kritische zijn tegen jezelf? Verdienen we niet net een schop onder onze kont in plaats van wat meer mildheid? Neff legt uit waarom we beter mild zijn tegen onszelf en welke resultaten ons dat kan brengen.
Deel vier gaat dieper in hoe zelfcompassie/mildheid ons kan helpen in onze relatie met anderen. Zelfzorg, mild zijn voor onszelf worden vaak in associatie gebracht met egoïsme. In dit vierde deel licht Neff uit waarom dat nu net niet het geval is. Ze legt uit hoe de relatie met anderen net verbetert als we wat milder zijn voor onszelf.
Het vijfde en laatste deel is een soort ‘round-up’ die ook weer een meer persoonlijk verhaal bevat.
Zelfcompassie in de praktijk
Kristin Neff bedelft je niet in onderzoeksresultaten en wetenschappelijke termen. Hoewel dit natuurlijk de basis vormt voor haar boek reikt ze ook heel veel handvaten aan om zelf aan de slag te gaan. Tussen haar uitleg door geeft ze je ook oefeningen mee waardoor je zelf leert ontdekken hoe zelfcompassie voor jou kan werken. Het gaat verder dan mediteren, affirmaties of ‘gelukkig zijn’. Het zijn handvatten om te leren omgaan met de uitdagingen waar het leven je voor stelt. Neff nodigt je uit om voorbij de perfectie te kijken, op te houden met streng te zijn voor jezelf en op te houden met jezelf te veroordelen.
Tussen de oefeningen staan er ook een aantal meditaties. Deze hoef je niet uit je hoofd te leren. Kristin Neff heeft ze beschikbaar gemaakt op haar website. Ze zijn vrij toegankelijk als je ze liever uitvoert als begeleide meditatie. Ook dat vond ik een pluspunt in het boek. Je kan zelf kiezen welke methode je gebruikt zonder daarom meteen weer een extra uitgave te doen.
Elke keer ik het boek herlezen heb, heb ik ook de oefeningen gemaakt. Ik schreef ze neer in een apart schrift of ging er gewoon mee aan de slag. Telkens weer ontdekte ik dat er een nieuwe laag te ontdekken viel in de mildheid die je voor jezelf kan voelen. Dat is het mooie aan deze oefeningen: ze zetten je aan het denken. Ze nodigen je uit tot actie. En als je ze uitvoert dan merk je vanzelf op dat er wel iets verandert, al is het maar iets heel kleins.
Meer dan mooie woorden en wat theorie
Als er iemand weet hoezeer je zelfcompassie nodig kan hebben, is het Kristin Neff wel. Toen ik het boek voor het eerst las, vond ik het prachtig dat ze vertelde hoe ze bij zelfcompassie uitgekomen was. Daardoor heb je als lezer meteen het gevoel dat je niet het boek van een theoreticus leest, maar wel van een ervaringsdeskundige.
Kristin Neff vertelt over haar jeugd, de moeilijke relatie met haar vader, hoe die invloed had op de relaties die ze later aanging en hoe ze daar uiteindelijk bovenuit steeg. Toen ze eenmaal een partner had gevonden waar ze een gezonde relatie mee kon aangaan, werden ze gezegend met een kind. Alleen bleek dat kind een heel zware vorm van ASS (autismespectrumstoornis) te hebben. Daarop vertelt Kristin hoe zelfcompassie haar geholpen heeft om een waardevolle en kwalitatieve relatie met haar kind aan te gaan.
Zelfcompassie is dus geen wollige term waar je niets mee kan. Integendeel, Neff toont in haar boek duidelijk aan hoe ze erin slaagde om zelfs als zorgouder zichzelf de nodige mildheid te geven. Zo kon ze niet alleen beter zorgen voor zichzelf, maar ook voor haar gezin.
Doordat ze telkens haar theorie ook terugkoppelt naar haar eigen ervaringen stijgt ze boven het pure wetenschappelijke en theoretische uit en weet de lezer echt te inspireren.
De wegwijzer voor meer mildheid in je leven
Zelfcompassie klinkt heel zweverig en voor geitenwollensokken. Daarom verkies ik tegenwoordig de term ‘mildheid’, zoals ook Nina Mouton die gebruikt.
Ook al kunnen we dan een vraagteken zetten bij de term ‘zelfcompassie’, een ding is zeker: met dit boek heb je een wegwijzer in handen voor meer mildheid in je leven. Het is niet alleen het resultaat van wetenschappelijk onderzoek of persoonlijke ervaringen. Het is ook een praktisch boek met fijne tips en goede oefeningen.
Een absolute must-read voor iedereen die een beetje meer zelfzorg en mildheid in zijn leven nodig heeft.
